Twoje zdrowie jest sprawą twoich najbliższych. Nie tylko twoją

Grzegorz

Pan Grzegorz, lat 71, jest chory. Na dzień dzisiejszy niemalże przykuty do łóżka, gdyż stał się zbyt słaby, by wstać z niego o własnych siłach. Na scenę wkroczyły pieluchy, bo nie jest w stanie dojść do łazienki, ani przy pomocy żony, ani ze specjalnym chodzikiem na kółkach. Chudy jak szczapa, niewiele je. Cień człowieka. Gdy mówi, jego głos jest cichy, jakby jego właściciel zaraz miał się rozpaść w drzazgi. Albo rozpłakać.

Co mu jest? Nie wiadomo.

I nie, wcale nie dlatego, że okazał się dla medycyny nierozwikłaną zagadką. Że mimo wielu miesięcy badań w szpitalach lekarze bezradnie rozłożyli nad nim ręce. Nie. Bo w ogóle w żadnym szpitalu nie był. W zasadzie można powiedzieć, że nie był u lekarza. Nie drążył, nie szukał. Owszem, po wielu namowach zrobił podstawowe badania krwi, które pokazały bardzo niski poziom hemoglobiny. Lekarka rodzinna, której poskarżył się na osłabienie, zawroty głowy i chudnięcie („o – powiecie – a jednak poszedł do doktora!”) uznała, że to anemia, zaleciła brać żelazo. Jednak żelazo daje pewne objawy, nazwijmy je, gastryczne. Odstawił po kilku dniach. Bez konsultacji z lekarką. W ogóle więcej do niej nie poszedł. Anemia często wynika z innych chorób. Czy gdyby zgłosił się do lekarki ponownie, zasugerowałaby jakieś dalsze badania? Czy szukałaby przyczyny takich wyników?

Martyna

Martyna pamięta dzień, w którym siedziała z Anetą, żoną Grzegorza a swoją teściową, w ich kuchni. Kiedy próbowała przekonywać ją, żeby wzięła sprawy w swoje ręce. Martynie, pochodzącej z rodziny o dość „bogatej tradycji nowotworowej”, jego objawy wydały się niepokojące. To nie był pierwszy raz, kiedy im o tym napomykała. Naciskając, że im szybciej się tym zajmą, tym lepiej. Że przecież współczesna medycyna potrafi sobie z naprawdę wieloma rzeczami poradzić. Nie była gołosłowna – przywoływała w charakterze przykładów przypadki swojego ojca i babci. Nie bardzo chcieli słuchać. Oboje. On uparcie wzdragał się przed lekarzami. Ona wyłamywała palce. Mówili coś o starości. Martyna przecierała oczy ze zdumienia, gdyż jej właśni rodzice, zaledwie kilka lat młodsi od nich, choć też oboje z historiami chorobowymi, robili dziennie po 8-12 kilometrów w spacerach z psem i pielęgnowaniu ogrodu.

– Wiesz, nigdy sobie bym tego nie umiała wybaczyć – płaczliwym głosem mówiła Aneta Martynie owego dnia w kuchni – gdybym oddała Grzegorza na badania do szpitala wbrew jego woli, a on by tam umarł.

Rozmowa ta miała miejsce rok temu i wtedy nie było jeszcze tak źle. Jeszcze był w stanie iść z żoną na zakupy do pobliskiej Biedronki.

Rodzina

Najbardziej debilny argument Grzegorza? „Przecież każdy musi kiedyś umrzeć”. Albo myślenie typu „mamy dzieci, pomogą nam”.

Gdzie tu logika, by nie dbać o swoje zdrowie, nie chodzić do lekarzy, gdy coś nam dolega, nie szukać, nie drążyć? Ba – nie iść nawet na darmowe przesiewowe badania, gdy dostało się imienne zaproszenie, bo „przecież na pewno trzeba czekać po kilka miesięcy na wolny termin, nie wiesz jak to jest?”, i w zamian wybierać powolną – w zasadzie – agonię, w czasie której już na kilka terminów byśmy byli w stanie się załapać? I czy to w porządku – przy takiej upartej ignorancji dla własnego zdrowia – oczekiwać, że nasza rodzina potulnie będzie w tym siedzieć z nami? Że żona, sama skarżąca się na bolący kręgosłup, zarzuci swoje życie towarzyskie, zrezygnuje z odwiedzin u rodzeństwa, u dzieci, u wnuków, by móc nas doglądać, pomagać chodzić do łazienki?

Inna rzecz, że rodzina, która już na samym wstępie rezygnuje z wszelkich prób przekonania delikwenta do większego zadbania o swe zdrowie, nie wspominając już nawet o wzięciu spraw we własne ręce, by choćby wezwać do chorego lekarza, no bo „nie chce, to nie chce, co zrobisz?”, sama kręci na siebie przysłowiowy bicz. Przecież może problemem Grzegorza jest w równej mierze psychika? Może owa rezygnacja z walki o siebie ma źródło w depresji? Czy oni wszyscy, swą biernością pozwalając mu na powolne zapadanie się w sobie, na tą długą, acz stanowczą wędrówkę ku śmierci, sami nie będą jej współwinnymi?